როგორ გადაიქცა "ხორბლის ბეღელი" უდაბნოდ ანუ დედოფლისწყაროს პრობლემები

გლობალური დათბობა და კლიმატური ცვლილებები მთელი დედამიწის პრობლემაა. გლობალური დათბობა განიმარტება, როგორც დედამიწის ატმოსფეროს მიწისპირა ფენის და მსოფლიო ოკეანის საშუალო წლიური ტემპერატურის სწრაფი ზრდის პროცესი.მის გამომწვევ მიზეზებზე მეცნიერები ვერ თანხმდებიან. არსებობს მოსაზრება, რომ კლიმატის ცვლილება გამოწვეულია საწვავის ჭარბი მოხმარებით. წვის პროცესში ხდება სათბურის გაზების (ნახშირორჟანგი, აზოტის მჟავა და მეთანი) ადინება ატმოსფეროში. ისინი ბუნებრივადაც არსებობს, მაგრამ როდესაც ხელოვნურადაც გამოიყოფა, ეს ქმნის ჭარბი რაოდენობის კონცენტრაციას და იწვევს იმას, რომ დედამიწაზე მზიდან მოსული სითბოს იმაზე მეტი ნაწილი რჩება, ვიდრე უნდა დარჩეს. თუ დარჩება იმაზე მეტი, ვიდრე საჭიროა, ეს ატმოსფერულ ტემპერატურას გაზრდის. შემდეგ კლიმატური ცვილებები სხვადასხვა ადგილას სხვადასხვა შედეგებს იწვევს.
საქართველოში კლიმატური ცვილელებების შედეგების შემჩნევა დედოფლისწყაროს რეგიონში უკვე ჩვეულებრივ ადამიანსაც შეუძლია. ეს ტერიტორია საქართველოს მეორე ეროვნულ შეტყობინებაში კლიმატური ცვილებების ჩარჩო კონვენციის მიხედვით დასახელებულია როგორც გაუდაბნოების წინაშე მდგარი ტერიტორია. რეგიონი მდიდარია ნაყოფიერი მიწებით და ვრცელი საძოვრებით, მაგრამ ღარიბია წყლის რესურსით. აქ მცხოვრები ადამიანების ძირითად შემოსავალს როგორც დედოფლისწყაროს მცხოვრები აგროქიმიკოსი და ნიადაგმცოდნე ირა გაიპარაშვილი ამბობს მესაქონლეობა და სოფლის მეურნეობა წარმოადგენს. კლიმატის ცვლილების კონვენციის მიმართ საქართველოს მეორე ეროვნული შეტყობინების კოორდინატორი მარინა შვანგირაძე ასახლელებს დედოფლისწყაროსთვის დამახასიათბელ ოთხ პრობლემას. ესენია: ტემპერატურის ზრდა, ნალექების ოდნავი ზრდა, ქარების ზრდა და გვალვების პერიოდები.
მარინა შვანგირაძის თქმით დედოფლისწყაროს მხოლოდ კლიმატის ცვლილების მიერ გამოწვეული პრობლემები არ აწუხებს. „აქ ჩვენ გვაქვს ანთროპოგენული ჩარევაც.“ მოსახლეობამ თვითნებურად გაჩეხა ქარსაფარები. გაზაფხულზე, როდესაც კულტურები ახალი დათესიალია იწყება ძლიერი ქარების პერიოდი, რომელიც ირა გაიპარაშვილის თქმით 15–30 სანტიმეტრს მიწას აცლის ნათესებს ზემოდან, ეს სწორედ ის ნაწილია, რომელიც კვებავს მცენარეს. ადრე არსებობდა ქარსაცავი ზოლები, რომლებიც ნათესებს იცავდა. მარინა შვანგირაძეც და ირა გაიპარაშვილიც ამბობენ, რომ მოსახლეობის მიერ ქარსაფარების გაჩეხვის გამართლება შესაძლებელია იმით, რომ მათ სხვა ენერგორესურსი არ აქვთ და წინააღმდეგ შემთხვევაში ისინი მკაცრი ზამთრის წინაშე სრულიად დაუცველები რჩებიან. თუმცა ირა გაიპარაშვილი იმასაც ამბობს, რომ მოსახლეობის ნაწილი მიხვდა თავის შეცდომას. „ქედების ზონის სოფლებში თვითონ მოსახლება არის დაინტერესებული ქარსაცავების აშენებაში, ამბობენ, თქვენ ოღონდ აგვიშენეთ და ჩვენ მივხედავთო. მიხვედნენ იმ შეცდომას რაც დაუშვეს ,ზოგმა არ იცოდა რას აკეთებდა, ზოგმა იცოდა, მაგრამ რა ექნათ?“

კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი პროლემა არის ის, რომ აღარ ხდება ნიადაგის გამდიდრება სასუქით. როგორც ირა გაიპარაშვილი ისენებს, „ადრე იყო 3-ჯერადი კვება ნიადაგის, ეხლა ეს ხდება ერთხელ და ისიც მხოლოდ ფოსფორის შემცველი სასუქებით, ადრე იყო კალციუმის შემცველიც.“ მისი თქმით ნიადაგის გამდიდრებას მოსახლეობა მოსავლის აღების შემდგომ ყანების გადაწვით ცდილობს. მარინა შვანგირაძის აზრით, ეს რაღაც დროის განმავლობაში კი ზრდის მოსავლიანობას, მაგრამ კიდევ უფრო ფიტავს ნიადაგს. როდესაც მოსავლიანობა მცირდება, ფერმერები ნაკვეთს საძოვრად იყენებენ, მაგრამ შემდეგ გადაჭარბებული ძოვების გამო ეს მიწა საძოვრადაც აღარ გამოდგება და ის უკვე უვარგისია.
ირა გაიპარაშვილი მცენარეთა საფარის გაღარიბებაზეც საუბრობს, ის ამბობს: „ადრე რომ გაივლიდი მინდორში, იყო ძალიან ბევრი ლამაზი ყვავილი, ახლა ასე არ არის. თუ ასე გაგრძლედა, გაუდაბნოება ელის შირაქს.“
როდესაც ფერმერები ვეღარ ღებულობენ მოსავალს და, შესაბამისად, ვეღარ ირჩენენ თავს, ისინი მოდიან დედოფლისწყაროს რაიონიდან და უკვე ეკომიგრანტები ხდებიან, ეს კი მარინა შვანგირაძის აზრით ბევრი მიზეზის გამოა საშიში, ჯერ ერთი ის ტერიტორიები ცარიელდება, ეს კი სახიფათა, რადგანაც დედოფლისწყარო სასაზღვრო ზონაა, აგრეთვე ეს ცუდია სხვა ქალაქებისთვისაც, რადგანაც ამდენი უმუშევარი ადამიანისთვის ახალი სამუშო ადგილების გამოძებნაა საჭირო, მაშინ როდესაც საქართველოში უმუშევრობის დონე ისედაც მაღალია და ამას სხვადასხვა ტერიტორიიდან წამოსული ლტოლვილებიც ემატება.
მარინა შვანგირაძე ამბობს, რომ დედოფლისწყაროს მოსახლეობა კლიმატური ცვილელებების და უარყოფითი ანტროპოგენული ჩარევის შედეგებს უკვე გრძნობს. თუმცა შესაძლებელია ისინი ამას ზუსტ სახელს ვერ არქმევენ, მაგრამ ამბობენ, რომ თუ ადრე ერთ ჰექტარ მიწაზე 4 ტონა ხორბალი მოდიოდა, ახლა 1– მოდის და 2 ტონა უკვე ძალიან კარგ მოსავლად ითვლება. პრობლემა იმაშიც არის, რომ გლეხებს არ აქვთ ინფორმაცია, თუ როგორ უნდა მოახერხონ ახალ კლიმატურ პირობებთან ადაპტაცია. მათ აქვთ წინაპრების გამოცდილება, თუ როგორ უნდა მოუარონ მიწას და ნათესებს, მაგრამ ეს ახალ პირობებში ყოველთვის საკმარისი არაა, ამიტომ მარინა შვანგირაძის აზრით, უნდა მოხდეს ინფორმაციის ფერმერებისთვის და მეურნეებისთვის მიწოდება. ირა გაიპარაშვილი ამობობს, რომ ყველაზე მძიმე შედეგი, რასაც მოსახლე იგრძნობს ამ ცვილებების გამო ეს ეკონომიკური უკუსვლა იქნება.
გამოსავალი ამ სიტუაციიდან არის იმაში, რომ უნდა დაიწყოს კლიმატურ ცვლილებებთან ადაპტაცია და შემცირდეს ადამიანების უარყოფითი ჩარევა. მარინა შვანგირაძე ამბობს, რომ ქარსაფარების აღდგენასთან ერთად უნდა გაშენდეს ენერგეტიკული ტყე, სადაც დაირგვება ისეთი ხეები, რომლებსაც ნიადაგის რეაბილიტაციის უნარი აქვს. ასე გადარჩება ქარსაფარები, რადგან თუ მხოლოდ ამ უკანასკნელის გაშენება მოხდება, მოსახლეობა მას ისევ გაჩეხავს. მისი აზრით, „აგრეთვე საჭიროა ხორბლის და მრავალწლოვანი კულტურების ისეთი ჯიშების შერჩევა, რომლებიც მშრალ კლიმატს უფრო შეეგუებიან.“ გრძელვადიან პერსპექტივაში შესალებელია ჰესების აშენება და ქარის ენერგიის გამოყენება.

რა საჭიროა ამომრჩველთა ორი სია არჩევნების დღეს

ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების №8 დიდუბის ოლქის №4 საარჩევნო უბანზე, რომელიც მდებარეობს თბილისის ნოდარ დუმბაძის სახელობის სახელმწიფო ცენტრალური საბავშვო თეატრში (მოზარდ-მაყურებელთა) საარჩევნო უბნის გახსნის მომენტიდან, ხმის მიცემის პროცესის დასრულებამდე, გარეთ იმყოფებოდა რამოდენიმე ქალბატონი, რომლებსაც ჰქონდათ სიები, და აღრიცხავდნენ უბანზე მოსულ ამომრჩევლებს. ერთ-ერთ ქალბატონს, ჰქონდა მთლიან ამომრჩეველთა სია, ხოლო იმ პიროვნებებს, რომლებიც მასთან მიდიოდნენ ჰქონდათ უფრო მცირე ფართობის მომცველი სიები. მთავარი სია წარმოადგენდა მხოლოდ რიცხვების ნუსხას. პატარა სიებში კი აღნიშნული იყო პიროვნება, მისამართი და თითოეულს ჰქონდა მინიჭებული პირადი ნომერი, რომელსაც ამომრჩევლის მოსვლის შემთხვევაში აღნიშნავდნენ მთავარ სიაში. ჩვენ დავინტერესდით თუ რა სიები იყო ეს და რომელი ორგანიზაციიდან იყვნენ თვითონ, რაზეც მათ გვიპასუხეს, რომ: „ჩვენ ჩვენს საქმეს ვაკეთებთ, უბრალოდ ჩვენს ამომრჩევლებს აღვრიცხავთ“. ქალბატონებმა თავიანთი ვინაობის დასახელებაზე უარი განაცხადეს.
საარჩევნო უბანზე იყო ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის დამკვირვებელი მარინე ორბელაძე, რომელიც აქტიურად მონაწილეობდა უბნის გარეთ არსებული სიების კონტროლში. კომისიის რამოდენიმე წევრმა პირად საუბარში იგი უბნის კოორდინატორად მოიხსენია. ქალბატონი მარინე უმუშევარია. მისი თქმით იგი უბნის კოორდინატორი არ გახლავთ. მან განაცხადა: ”მე უბრალოდ ნაციონალური მოძრაობის დამკვირვებელი ვარ”. იგი დროდადრო გადიოდა სააჩევნო უბნიდან და იღებდა ინფორმაციას მისული ამომრჩევლების ვინაობისა და რაოდენობის შესახებ. გარდა ამისა, იგი სიტყვიერ ზეწოლას ახდენდა ამომრჩევლებზე. აღსანიშნავია, რომ მარინე ორბელაძე ძალიან ბევრ ამომრჩეველს პირადად იცნობდა, განსაკუთრებით მათ ვინც გარეთ მდგომ ქალებთან აღწერას გადიოდა.
საარჩევნო უბანთან ჩაიარა ახალგაზრდა გოგომ, რომელსაც მან სახელით მიმართა. მარინე ორბელაძემ აგრესიული ტონით უთხრა: „მონიკა, სად ხართ შენ და დედაშენი, ხომ გითხარით რომ 5 საათამდე უნდა მოსულიყავით ხმის მისაცემად, სასწრაფოდ წადი სახლში და ორივე დროზე მოდით.“ გოგონამ უპასუხა, რომ უნარების გაკვეთილი ჰქონდა და მოგვიანებით მოვიდოდა, რაზეც ქალბატონმა მარინემ უთხრა: ”არ მაინტერესებს შენი გაკვეთილი, დროზე ჩამოდით”. რამდენიმე წუთში გოგონა საარჩევნო უბანზე გამოჩნდა და ხმა მისცა.
დაახლოებით ხუთი საათისთვის, ქალბატონი მარინე გავიდა საარჩევნო უბნის გარეთ, კიდევ ერთხელ შეამოწმა მოსულთა რაოდენობა. შემდეგ დარეკა ერთ–ერთ ამომრჩეველთან და მოუწოდა, რომ დროულად მოსულიყო საარჩევნო უბანზე.
ასევე საარჩევნო უბანზე მოძრაობდა ახალგაზრდა კაცი, რომელიც საკმაოდ აგრესიულად იქცეოდა და ჰქონდა ე.წ. ”ძველი ბიჭის” მანერები. ის მთელი დღის განმავლობაში შემოდიოდა საარჩევნო უბნის შემოსასვლელში. ასევე რამოდენიმეჯერ შემოყვა მამაკაც ამომრჩევლებს და მათთან ერთად გავიდა უბნიდან. შემდეგ მოითხოვა სკამი და დაჯდა საარჩევნო უბნის კიბეებზე. იგი ეჩხუბებოდა გარეთ მდგომ რამოდენიმე მამაკაცს და ერთ-ერთ მათგანს უყვირა: ”ნუ მაცდენ, ძალიან ბევრი საქმე მაქვს. ხალხი მყავს მოსაყვანი”. იგი საარჩევნო უბნის დახურვის შემდეგაც იმყოფებოდა უბნის ტერიტორიაზე და პერიოდულად ფანჯრიდან ეძახდა მარინე ორბელაძეს.
ექვსის ნახევარზე მარინე ორბელაძესთან მივიდა ქალბატონი, რომელსაც ჰქონდა ერთ–ერთი სია და უთხრა: „ჩემი სიიდან სამი კაცი აკლია, დანარჩენი ყველა მოვიდა.“
მარინე ორბელაძის ქმედებები არღვევს საქართველოს საარჩევნო კოდექსის მე–8 მუხლის მეორე პუნქტს, რომლის მიხედვითაც აკრძალულია ნებისმიერი ზემოქმედება, რომელიც ზღუდავს ამომრჩევლის ნების თავისუფალ გამოვლენას, და კონტროლი ამომრჩევლის ნების გამოვლენაზე. ქალბატონი მარინე, როგორც დამკვირვებელი, ასევე არღვევს ამავე კანონის 70–ე მუხლის მე–2 (გ) პუნქტს: აგიტაცია გაუწიოს ამომრჩეველს რომელიმე საარჩევნო სუბიექტის სასარგებლოდ ან საწინააღმდეგოდ.
გარეთ არსებულ სიტუაციაზე ლეიბორისტული პარტიის წარმომადგენელმა საარჩევნო კომისიაში მაია შუშიაშვილმა გვითხრა, რომ უბნის კოორდინატორებს, როგორიცაა მარინე ორბელაძე 300 ხმის უბანზე შემოტანის შემთხვევაში, უნიშნავენ 200 ლარიან ყოველთვიურ ხელფასს მთელი წლის განმავლობაში. №8 დიდუბის ოლქის №4 საარჩევნო უბანზე მოვიდა 627 ამომარჩეველი, აქედან თბილისის მერი არჩევნებში 312 ხმა მიიღო სახელისუფლებო პარტიის კანდიდატმა. შესაძლებელია თუ არა გარეთ არსებული სიტუაციის კონტროლი და ვის კომპეტენციაშია ეს, ჩვენ ვკითხეთ საარჩევნო უბნის კომისიის თავმჯდომარე ნაზი ნადირაძეს, რაზეც მან განაცხადა, რომ მას ეხებოდა მხოლოდ საარჩევნო უბნის შიგნით არსებული სიტუაციის კონტროლი, ხოლო გარეთ არსებული პროცესები მისი პრეროგატივა არ იყო და, რომ საქართველოს საარჩევნო კოდექსი გარეთ არსებულ სიტუაციებს არ აკონრტოლებს.

ვინც ჩვენიანი არ არის ანუ წინასაარჩევნო ტერორი თბილისში

ახლა თბილისში წინასაარჩევნო ციებ–ცხელებაა. კანდიდატები და მათი მომხმრები ცდილობენ დაუმტკიცონ ამომრჩევლებს, რომ სწორედ ისინი არიან ღირსები მართონ ქალაქი. ხმების მოზიდვას კი ყველა სხვადასხვანაირად ცდილობს. ზოგი რეკლამით, ზოგი ბილბორდით, ზოგი ამომრჩეველთან შეხვედრით, მაგრამ არის კიდევ ერთი გზა და ეს გზა უკანონო და საშიშია. თბილისის ერთ– ერთ უბანში, ჩუღურეთს რაიონში ხმების მოსაზიდად სახელისუფლებო პარტია და კანდიდატები ტერორს და დაშინებასაც არ ერიდებიან. საერთოდ აგიტაციის მეთოდი ასეთია: ნაციონალების შტაბის წარმომადგენელი მიდის სახლში, და ეკითხება ამომრჩეველს თუ ვის აძლევს ხმას. თუ პასუხი მისთვის მისაღბია, შემდეგ მისვლაზე უკვე პირად ნომერს სთხოვს და ამით საკმაოდ ბევრი ხალხი შინდება. წინაასაარჩევნო ტერორზე და ამომრჩევლების გადაბირების ხერხებზე ჩვენ ჩუღურეთს რაიონის ერთ– ერთ მცხოვრებს ვესაუბრეთ. მან თავისი ვინაობის გამხელა არ ისურვა, რადგანაც უკვე რამდენჯერმე იწვნია თავის თავზე წინასააჩევნო ტერორი.

საარჩევნო კამპანიის დაწყებისთანავე, ქალბატონ ლალის (სახელები აქ და ყველგან შეცვლილია) დაუკავშირდნენ ე.წ. ახლობლები და უთხრეს, რომ მის შვილს, 21 წლის დათოს ნარკოტიკული ნივთიერების ჩადებას უპირებდნენ. ქალბატონ ლალის ჰყავდა ახლობლები პოლიციაში და გაარკვია, რომ ეს რეალური იყო. „ამას მე ვერ გავიგებდი, მაგრამ თავისი ჩინის პოლიციელისგან რომ ვცადე „ჩაწყობა“, არ წამოვიდა ამაზე, გამზადებული ჰქონდათ წამალი ჩასადებად. მეორე–მესამე დღეს უკვე ჩაუდებდნენ.“ შემდეგ ქალბატონმა ლალიმ რაიონის სამმართველოს უფროსთან, რომელიც მისი ახლობელია, გაარკვია, რომ შესაძლებელი იყო მისი ჩარევით დაენებებინა თავი დათოსთვის. „საამმართველოს უფროსთან „ჩავაწყეთ“. თავს დაგანებებენ და უნდა მიეხმაროო, დათომ კატეგორიული უარი უთხრა. მაშინ მან უთხრა მაშინ შეპირდიო, ამან – არც არაფერს არ შევპირდებიო. ის ვეღარ დაემუქრა, იმიტომ რომ ახლობელი იყო და დაანებეს თავი.“ თავიდან ეს ამბავი იქიდან დაიწყო, რომ ერთხელ დათო წაიყვანეს ნარკოლოგიური ექსპერტიზის ცენტრში. მას შემდეგ კიდევ რამოდენიმეჯერ ჰქონდათ იმავეს მცდელობა, მაგრამ მეზობლები ატყობინებდნენ ქალბატონ ლალის და მისი გამოსვლის შემდეგ აღარ მიყავდათ. „ნარკოლოგიურში ყავდათ ერთხელ დანარჩენ დროს კი ვუსწრებდი, იმიტომ რომ მირეკავდნენ. მე რომ შევქმნიდი იქ გნიასს, ხვდებოდა, რომ უნდა გამოეშვა. რამდენჯერაც მინდა იმდენჯერ წავიყვანთო, – მითხრა. ერთხელ მოასწრო და ზარი გამოუშვა გავვარდი და მივუსწარი.“ ქალბატონი ლალი იმასაც ამბობს, რომ მისი ქმარიც რამდენჯერმე ყავთ წაყვანილი იმავე დაწესებულებაში. „ ჩემი ქმარი იმდენჯერ ყავთ წაყვანილი, რომ ვეღარ ვითვლი. მორგებში მყავს ნაძებნი. იმ პოლიციაშიც დავრეკე, საიდანაც აიყვანეს, მაგრამ არ მითხრეს, რომ იქ იყო.“ დათოს რამდენიმეჯერ გადაუღეს ფოტო საკუთარ სახლთან. შემდეგ მამამისს კვლავ შეხვდნენ „ახლობლები“ და უთხრეს, რომ შტაბის სხდომაზე დათოზე იყო საუარი, მისით კუდ–ია (კონსტიტუციის დაცვის დეპარდამენტი) დაინტერესებულიო. „იმ დღეს ჭიშკართან სურათიც გადაუღეს. ჩერდება ჯიპი, ჩაწევს ფანჯარას და გიღებს სურათს. 2–ჯერ გადაუღეს. თვითონ ისინი არაფერს არ ეუბნებიან. მაგრამ ვიღაცას შეეშინდება, ვისაც არ შეეშინდება ჩაუდებენ, რა პრობლემაა.“ – ამბობს ქალბატონი ლალი.

ჩვენ დავინტერესდით იმითაც, თუ რა ხდება მას შემდეგ, რაც ადამიანს ნარკოტიკს ჩაუდებენ და დააკავებენ. ქალბატონმა ლალიმ გვითხრა, რომ ამის შემდეგ გიბარებენ საარჩევნო შტაბში და გეუბნებიან თუ რამდენი ხმა უნდა მიუტანო. ხმების მიტანა კი არის ის, რო უნდა მიიტანო სახელები და გვარები, თავისი პირადი ნომრით და ხელმოწერით. „დედამისს უთხრეს, რომ 500 ხმა უნდა ჩამოიტანოთო. მეც მოვუწერე ხელი, მაინც შვილი ყავს დაჭერილი, მაგრამ ვისაც ინდა იმას მივცემ ხმას. მაგრამ ბევრს შეეშინდებოდა რომ ხელი აქვს მოწერილი.“ ქალბატონი ლალი იმასაც ამბობს, რომ ხმების ასეთი შეგროვება პირველი არ არის, საპრეზიდენტო არჩევნების დროსაც ყოფილა მსგავსი შემთხვევები, მაგრამ შემდეგ ის დაკავებული არ გამოუშვიათ, ასე რომ, როგორც ჩანს ესეც არც ისე სანდო მეთოდია ახლობლის ციხიდან გამოსახსნელად.

ასეთი წინასაარჩევნო კამპანიის ფონზე კი საქართველოს პრემიერ–მინისტრი ნიკა გილაური დღეში რამოდენიმეჯერ არწმუნებს საქართველოს მოქალაქეებს ტელევიზიების საშუალებით, რომ დაშინება, მუქარა, დოკუმენტების გაყალბება და ახლობლების ციხიდან გამოშვების მიზნით ხმების შეგროვება უკანონო ქმედებებია და ისჯება კანონით.

ჩემი ბავშვობის სუნი

რამდენიმე დღის წინ გამიჩნდა იდეა მზესუმზირას ვიყიდი და მოხალავ-თქო, ხოდა ვიყიდე, გავრეცხე და ჩემს ტეფალის ტაფაზე დავყარე. უცებ მთელს სახლში ჩემი ბავშვობის სუნი დარტიალდა. გამახსენდა როგორ ხალავდა ბებიაჩემი ყოველ საღამოს მზესუმზირას. მერე ტრადიციულად გაზეთზე გადმოვყარე მოხალული, და ტრადიციულად ცოტა დამეწვა.
ერთი ხანობა კი გამეღვიძა რომანტიკული გრძნობები ბავშვობასთან დაკავშირებით, მაგრამ მერე გამახსენდა რომ ამ მზესუმზირას უშუქობის და სიცივის დროს ვჭამდი, გამახსენდა "კერასინკის" სუნი და გაზის ნათურის გრგვინვა, 12 ვოლტიანი ტელევიზორი და აკუმულატორის ნათურის ბჟუტვაზე ნამეცადინები გაკვეთილები და წაკითხული წიგნები. ხოდა ეგრევე გამოვერკვიე და სასწრაფოდ გამოვაღე კარი, რომ ეს სუნი როგორმე გამეყვანა!იმედი მაქვს არც ის და არც მისი თანმდევი ასოციაციები არც ჩემს და არც არავის ცხოვრებაში აღარ დაბრუნდება.
P.შ. ისე ჩემი ბავშვობა მაინც კარგად მახსენდება :D

ალტერნატიული სახელმძღვანელოები და მისაღები გამოცდები

სკოლებში ალტერნატიული სახელმძღვანელოების შემოღებამ დიდი მითქმა–მოთქმა გამოიწვია საზოგადოებაში. გაჩნდა ეჭვი, რომ ერთიანი ეროვნული გამოცდების ტესტებში მოცემული კითხვები არ დაემთხვევა სახელმძღვანელოებში მოცემულ მასალას. თუმცა გამოცდების ეროვნულ ცენტრსა და ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრში აცხადებენ, რომ ტესტებში მხოლოდ ის მასალა იქნება მოყვანილი, რომელიც ყველა ალტერნატიულ სახელმძღვანელოშია მოცემული.

სარეფორმო ალტერნატიული სახელმძღვანელოები ქართულ სკოლებში 2004 წლიდან შევიდა. საქართველოში დაახლოებით 400 გრიფმინიჭებული სახელმძღვანელოა (არჩევითი საგნებისა და არაქართულენოვანი სკოლებისთვის სახელმძღვანელოების გარდა). უნდა აღინიშნოს, რომ როგორც მოვლენას, ალტერნატივის არსებობას უმრავლესობა დადებითად აფასებს, თუმცა გამოცდების ეროვნული ცენტრის ლოგისტიკის განყოფილების უფროსის მერაბ თოფურიას თქმით, ალტერნატიული სახელმძღვანელოების არსებობა თავისთავად კი არის დადებითი მოვლენა, მაგრამ საქართველოსნაირ დაულაგებელ ქვეყანაში, ეს ბევრ პრობლემას იწვევს.“ საქართველოში ეს არ ამართლებს რადგან ისეთი სახელმძღვანელოებია, რომ მხოლოდ ერთით სწავლება არ არის საკმარისი, ზოგში ის არ არის, ზოგში – ეს.“ მისი თქმით, ეს პრობლემებს უქმნის საგამოცდო ტესტებსაც, რადგანაც „მერე ამბობენ, რომ ტესტებში ისეთი რამ შეიტანეს, რაც არ იყო სახელმძღვანელოში. ამიტომ ვცდილობთ, რომ მხოლოდ ის საკითხები შევიტანოთ, რომელიც ყველა წიგნშია, ეს კი არეალს ძალიან ავიწროებს.“ – ამბობს მერაბ თოფურია. მისი აზრით, სანამ ქვეყანაში სიტუაცია არ დალაგდება, „უმჯობესია, რომ არსებობდეს სტანდარტთან შესაბამისი ერთი წიგნი, იმას გაჰყვება სუყველა და არაფერი საკამათო აღარ იქნება.“ კითხვაზე, თუ როგორ უნდა მოხდეს იმ ერთი სახელმძღვანელოს შერჩევა, ბატონი მერაბი პასუხობს, რომ ტექნიკურ და საბუნებისმეტყველო საგნებში არსებობს უცხოელი ავტორების მიერ დაწერილი კარგი წიგნები, რომელთა თარგმნაც შეიძლება, ამ საგნებში ქართველი ავტორები კარგ სახელმძღვანელოს ვერ წერენ, რადგანაც, „სამწუხაროდ, ჩვენ არ გვაქვს ამის ტრადიცია, იმიტომ რომ საბჭოთა კავშირის დროს სულ ითარგმნებოდა წიგნები. ეს სამარცხვინო არ არის.“ თუმცა, მისი აზრით, ქართულ ენასა და ლიტერატურაში და საქართველოს ისტორიაში არსებობდა კარგი წიგნები, ახლის შესაქმნელად კი საჭიროა, რომ სახელმწიფომ მისცეს სტანდარტი, დაუკვეთოს ეს საქმე იმ ადამიანებს, ვისაც ენდობა საზოგადოება და ვინც ნამდვილად იცის ლიტერატურა და ისტორია. კითხვაზე, სახელმძღვანელოების შექმნისთვის სპეციალური განათლების აუცილებლობის შესახებ, ის პასუხობს, რომ რაიმე ტიპის დამატებითი განათლება ამისთვის საჭირო არაა. მისი თქმით, როდესაც სახელმძღვნელოების შექმნაზე კონკურსი გამოცხადდა და ავტორთა ჯგუფები შეიკრიბა, „იქ დაიწყო ლობირება, „ვისი“ ავტორი გავიდოდა, ამიტომაც გრიფს აძლევენ ყველას. ნაცვლად იმისა, რომ კარგი სახელმძღვანელოები ავარჩიოთ, ეს გახდა ბიზნესი.“

ალტერნატული სახელმძღვანელოების არსებობას დადებითად აფასებს მე–20 სკოლის დირრის მოვალეობის შემსრულებელი ქეთევან იაკობაშვილი . „რამდენიმე არჩევანი კარგია, ერთი წიგნიექტოთ, დაშტამპულად სწავლება არ ვარგა, რამდენიმე ვარიანტი უნდა იყოს, ძალიან კარგად შემოწმებული, მორგებული.“ თუმცა ის აგრეთვე აღნიშნავს, რომ დღეს არსებული სახელმძღვანელოების სიავკარგე საკამათოა. : „სადავოა წიგნების ვარგისიანობა, მაგრამ ესეც ალბათ ჩამოყალიბების პროცესია და ძალიან ბევრია სამუშაო.“

ეროვნული სასწავლო გეგმების შეფასების ცენტრის ჰუმანიტარული საგნების მიმართულების კოორდინატორი თამარ ჯაყელი, ფიქრობს, რომ „ალტერნატივა დადებითი მოვლენაა, ეს ამდიდრებს საგანმანათლებლო სივრცეს. 2009 წელს ხელახალი გრიფი მიენიჭა პირველ, მეშვიდე და მეათე კლასის სახელმძღვანელოებს. შედგა კომისია, რომელშიც შედიოდნენ ექსპერტები, მათ შეისწავლეს ყველა გრიფმინიჭებული წიგნი და შეაფასეს 50 კრიტერიუმის მიხედვით. თუმცა თამარ ჯაყელი აღნიშნავს იმასაც, რომ სამინისტროს მიერ გრიფირების პროცედურაგავლილი ყველა წიგნსთვის გრიფის მინიჭება სუსტი სქემაა და არ გაამართლა – ძალიან ბევრმა ცუდმა წიგნმა მიიღო გრიფი. ახლა მთლიანად იცვლება ეს წესი. სახელმძღვანელოს არჩევა საგნობრივი კათედრების საქმეა’’. თამარ ჯაყელი ამბობს, რომ „ძალიან ხშირად არ ხდება ისე, რომ მასწავლებლები ისხდნენ და ათვალიერებდნენ წიგნებს, უფრო სპონტანურად იღებენ გადაწყვეტილებებს.“ ამის გამომწვევად კი ქალბატონმა თამარმა რამდენიმე მიზეზი დაასახელა: ინფორმაციის ნაკლებობა, სახელმძღვანელოს ავტორების მიერ მასწავლებლებისთვის წიგნების უფასოდ გადაცემა, რასაც მოჰყვება ის, რომ პედაგოგი იმ სახელმძღვანელოს ირჩევს, რომელიც მას აჩუქეს. გარდა ამისა, არის კიდევ სხვა ტიპის პრობლემებიც: მასწავლებლების უმრავლესობა შეჩვეულია ერთი წიგნით სწავლებას და ამიტომაც უჭირს ახალ სახელმძღვანელოებთან შეგუება. გარდა შინაარსისა, წიგნებში შეცვლილია სწავლების მეთოდიკაც. ესეც სიახლეა მასწავლებლებისთვის, მათ, თამარ ჯაყელის თქმით, ვერ აიძულებ ამ მეთოდიკის შესწავლას, რადგანაც დაბალი ხელფასები აქვთ და კიდევ დამატებითი დავალების მიცემა, მისი აზრით, უხერხულია, თუმცა იგი ამბობს, რომ განათლების სამინისტრომ დაიწყო ვაუჩერების გაცემა, რომლის მეშვეობითაც მასწავლებლებს შეეძლებათ მივიდნენ არასამთავრობო ორგანიზაციებში, რომლებიც ატარებენ ტრენინგებს, იქ მოემზადონ სასერთიფიკაციო გამოცდებისთვის და ასევე შეისწავლონ სწავლების ახალი მეთოდიკა.

მეოცე სკოლის დირექტორი პრობლემას ხედავს კლასში ბავშვების სიმრავლეშიც. „ სკოლა ისე უნდა იყოს მოწყობილი, რომ თითოეულ ბავშვთან შეგეძლოს მისვლა. 43 ბავშვიან კლასში, რაც უნდა კარგი წიგნი აიღო, ამას ვერ მოახერხებ.“

ალტერნატიული სახელმძღვანელოების გამო ბავშვებისაც ექმნებათ პრობლემები: ეროვნულ გამოცდებზე ხვდებათ ისეთი საკითხები, რომლებიც მათ არ უსწავლიათ, რადგან მათი სკოლის მიერ არჩეულ კონკრეტულ სახელმძღვანელოში ეს არ ეწერა. ამ პრობლემის გამომწევევ მიზეზებს თამარ ჯაყელი ასე ხსნის: „წიგნები იწერება სტანდარტის მიხედვით, ჩვენ ავტორებს საკითხების სარეკომენდაციო სიას ვაძლევთ და ვეუბნებით, რომ რომელი საკითხიც უნდათ, შეუძლიათ გამოიყენონ სტანდარტით გათვალისწინებული მიზნების მისაღწევად. ამიტომ ხდება, რომ ალტერნატიულ წიგნებში სხვადასხვა მასალაა შეტანილი“. მერაბ თოფურია აღნიშნავს, რომ ტესტები იწერება სტანდარტის მიხედვით, რომელიც განათლების სამინისტრომ შეიმუშავა და გამოცდების ცენტრი მის მიხედვით ადგენს ტესტებს. „საგამოცდო ტესტები დგება არა იმის მიხედვით, თუ რა წერია ამა თუ იმ სახელმძღვანელოში, არამედ – რა წერია სტანდარტში. სახელმძღვანელო იქმნება სტანდარტის მიხედვით. თუ რომელიმე სახემძღვანელოში რაღაც არ წერია, ეს არის უკვე სახელმძღვანელოს პრობლემა.“

თუ როგორ უნდა მოახერხონ ბავშვებმა ამ შემთხვევაში საგამოცდო ტესტების წარმატებით ჩაბარება, თამარ ჯაყელი შემდეგნაირად პაუხობს: „ეს არის პრობლემა იმისთვის, ვინც არ იცის ისეთი ტიპის ტესტის შექმნა, რაც ღრმა ცოდნას შეამოწმებს, ყველაზე ადვილია ფაქტების შემოწმება. არც საზღვარგარეთ აქვთ ერთი და იგივე წიგნები“. მერაბ თოფურია კი ამ პრობლემას შემდეგნაირად ხედავს: „გამოცდების დროს ვამოწმებთ შინაარსებს, ლოგიკურ მსჯელობას გავიგებ უნარ–ჩვევების გამოცდაზე. ქართულში ჩვენ ფაქტების ცოდნას ძალიან იშვიათად ვითხოვთ. ისტორიაში კი პირიქით, შენ თუ კონკრეტული ფაქტები არ იცი, ვერ იმსჯელებ“. თამარ ჯაყელი ამბობს, რომ წელს ტესტები ისე შეიქმნა, რომ მასში მხოლოდ ის მოხვედრილიყო, რაც ყველა სხელმძღვანელოში ეწერა, „შედგა კომისია, რომელშიც მონაწილებოდა პარლამენტი, მინისტრი და ა.შ., მან აიღო პასუხისმგებლობა, რომ ის საკითხები იქნებოდა ტესტებში, რაც ყველა ალტერნატიულ სახელმძღვანელოში არის.“

ზემოთ აღნიშნული პრობლემებიდან გამოსავალს მოსწავლეები და მათი მშობლები რეპეტიტორთან მომზადებაში 170–ე სკოლის მეთრმეტე კლასის მოსწავლე ნინო მჟავანაძე ამბობს, რომ სკოლაში მიღებული ცოდნა არ არის საკმარისი მისაღები გამოცდების წარმატებით ჩასაბარებლად. ის ასევე აღნიშნავს, რომ მეთორმეტე კლასში სკოლაში თითქმის არავინ დადის, რადგან რეპეტიტორთან მომზადებასთან ერთად აღარ მიიჩნევენ საჭიროდ სკოლის გაკვეთილებზე დასწრებას. მართალია რეპეტიტორების არსებობობა ყველა ბავშვს ერთნაირ პირობებში არ აყენებს გამოცდების ჩაბარების დროს, მაგრამ თითქმის ყველა რესპონდენტის აზრით, ჯერჯერობით ეს პრობლემა მოუგვარებელია და ამ პირობებში მისი გადაწყვეტა შეუძლებელია, რადგანაც სკოლა არ იძლევა გამოცდების დასაძლევად საჭირო განათლებას.

ახალი ჩქაროსნული მაგისრტალის მშენებლობის შესახებ

2010 წლის ბოლოს უნდა დამთავრდეს ვარაზისხევიდან თამარაშვილის ქუჩამდე ახალი ჩქაროსნული მაგისტრალის მშენებლობა, რომელზეც ტენდერი მერიამ წელს მაისში გამოაცხადა.


ტენდერში გაიმარჯვა კომპანია „საქგზამეცნიერებამ“. რადიო კომერსანტის მიერ 2009 წლის 27 ივლისს გამოქვეყნებულ სტატიაში ნათქვამია, რომ, პროექტის მიხედვით ვარაზისხევში გაკეთდება 150 მეტრიანი ამოსასვლელი, გმირთა მოედანზე კი – 520 მეტრიანი ესტაკადა. ასევე იგეგმება მიწისზედა და მიწისქვეშა გადასასვლელების გაკეთება ფეხით მოსიარულეთათვის. ახალ პროექტში გათვალისწინებულია მდინარე ვერეზე 5 გადასასვლელი ხიდის განთავსებაც. ამ პროექტის მშენებლობას კომპანია “კავკასუს როუდ პროჯექტი“ განახორციელებს. მაგისტრალის დასრულება 2010 წლის ბოლოსთვის იგეგმება. პროექტისთვის ქალაქის 2009 წლის ბიუჯეტიდან 30 მილიონი ლარია გამოყოფილი.
„საქგზამეცნიერების“ მიერ წარმოდგენილმა პროექტმა დიდი მითქმა–მოთქმა გამოიწვია საზოგადოებაში. იმ ადგილთა შორის, სადაც მაგისტრალმა უნდა გაიაროს, ბავშვთა ქალაქ მზიურის და ზოოპარკის ტერიტორიაც ხვდება.
ამ გეგმის გაცხადების შემდგომ მისმა განხილვამ გადაინაცვლა ყველა ფორუმზე. ზოგიერთმა ტელევიზამ ვრცელი გადაცემაც კი მიუძღვნა პროექტის ავკარგიანობას. დებატების მონაწილენი თანხმდებიან, რომ აუცილებელია ახალი გზის მშენებლობა, რადგანაც ჭავჭავაძის პროსპექტი ნამდვილად საჭიროებს განტვირთვას. თუმცა, მშენებლობის ადგილსა და მეთოდზე საზოგადოების აზრი ორად გაიყო. ერთი მხარის მოსაზრებით, გზა უნდა აშენდეს ნებისმიერ ფასად, რადგანაც ვაკის ტერიტორიაზე გადაადგილება უკვე შეუძლებელი გახდა. მეორენი კი ამტკიცებენ, რომ არ შეიძლება მზიურის და ზოოპარკის ტერიტორიაზე გზის გაკეთება, რადგანაც ამას ეწირება პარკის მწვანე საფარი.

ჩქაროსნული მაგისტრალის მიზანია ჭავჭავაძის პროსპექტის განტვირთვა. არქიტექტორი გიგა ბათიაშვილი არ ეწინააღმდეგება გზის აშენებას, თუმცა, მისი აზრით, ეს ქალაქზე ზრუნვით უნდა მოხდეს. ის ამბობს, რომ ტერმინი ჩქაროსნული მაგისტრალი მხოლოდ საზოგადოებაში დადებითი რეაქციის გამოსაწვევად არის ნათქვამი. „ალბათ საზოგადოების მხრიდან დადებითი აზრის შესაქმნელად გამოაცხადეს, რომ უნდა აშენდეს ჩქაროსნული გზა. ჩქაროსნულ გზას აქვს თავისი წესები. კილომენტრ–ნახევრიანი სიგრძის გზაზე რა ჩქაროსნული მაგისტრალის გაკეთება შეიძლება?” ის ასევე ფიქრობს, რომ მაგისტრალის აშენება მხოლოდ დროებით გადაწყვეტს პრობლემას: “ეს იქნება პალიატიური გადაწყვეტა, ანუ დროებითი. დღეს ეს საკმარისი იქნება, მაგრამ თუ იმ ტემპით გაგრძელდა ავტომობილიზაცია, რა ტემპითაც ახლა ხდება, ეს იმას ნიშნავს, რომ ვიდრე გზა აშენდება, იგივე მდგომარეობაში აღმოჩნდება ჭავჭავაძის პროსპექტი, ბარნოვიც და ფალიაშვილიც.“ მისი აზრით ახალი გზა იმ შემთხვევაში განტვირთავს ვაკის რაიონს, თუ მას დამაკავშირებელი გზები ექნება პროსპექტთან.

მზიურის გადასარჩენად შეიქმნა რამდენიმე ორგანიზაცია: „გადავარჩინოთ მზიური“ (save Mziuri) და „ანალიტიკური საზოგადოებრივი გაერთიანება მზიური“. „გადავარჩინოთ მზიურმა“ აქცია ცოტა ხნის წინ აქცია გამართა პარკის წინ, სადაც გააპროტესტა იქ მიმდინარე მშენებლობა. „ანალიტიკური საზოგადოებრივი გაერთიანება მზიური“ კი ღია წერილებით და საზოგადოების ინფორმირებით ცდილობს პრობლემის გადაჭრას.
უფრო რადიკალურ ზომებს მიმართა „ეკოლოგიური სამართლის ცენტრმა“.2009 წლის 22 სექტემბერს ამ ცენტრის სახელით სარჩელი შევიდა თბილისის საქალაქო სასამართლოში და მოითხოვა ქ. თბილისის მერიის მიერ დამტკიცებული მზიურზე გამავალი ჩქაროსნული ზგატკეცილის პროექტის ბათილად ცნობა ქვემოთჩამოთვლილი არგუმენტების თანახმად: ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 22–ე მუხლის ( სარჩელის შეტანა ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილადცნობის ან ძალადაკარგულად გამოცხადების თაობაზე);ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე–მე– 601 მუხლების (ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ბათილია, თუ იგი ეწინააღმდეგება კანონს ან არსებითად დარღვეულია მისი მომზადების ან გამოცემის კანონმდებლობით დადგენილი სხვა მოთხოვნები);
ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე–5 მუხლის მე–3 ნაწილის(უფლებამოსილების გადამეტებით გამოცემულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს, არა აქვს იურიდიული ძალა და ბათილად უნდა გამოცხადდეს). მათი მტკიცებით, ეს არღვევს მთელ რიგ კანონებსა და დადგენილებებს, მათ შორის – კონსტიტუციას, რომლის 37–ე მუხლში ნათქვამია, რომ „საქართველოს ყოველ მოქალაქეს უფლება აქვს ცხოვრობდეს ჯანმრთელობისათვის უვნებელ გარემოში, სარგებლობდეს ბუნებრივი და კულტურული გარემოთი. ყველა ვალდებულია გაუფრთხილდეს ბუნებრივ და კულტურულ გარემოს.“

სარჩელი განსახილველად უკვე მიიღო ადმინისტრაციულმა სასამართლო კოლეგიამ. ეკოლოგიური სამართლის ცენტრის იურისტის, ნიკოლოზ მჟავანაძის თქმით, ეს უკვე დიდი მიღწევაა.“ წარმოებაში საქმის მიღება ძალიან ბევრ რამეს ნიშნავს, რეალურად პროცესი დაიწყო, განხილვა იქნება საქმის, რომ არ მიეღოთ, ვერაფერს ვერ ვიზამდით, ჩვენ ახლა რეალურად კანონიერი საფუძველი გვაქვს იმის, რომ გავაუქმოთ პროექტი“.
თუმცა, როგორც ნიკოლოზ მჟავანაძე აცხადებს, მათ თავიდანვე არ მიუმართავთ ასეთი რადიკალური ზომებისთვის, თავდაპირველად ცენტრმა ქალაქის მერიაში შეიტანა საჩივარი და პასუხი რომ ვერ მიიღეს, მხოლოდ ამის შემდეგ გადაწყვიტეს სასამართლოში ჩივილი. იურისტი უსაფუძვლო არგუმენტად მიიჩნევს მდინარე ვერეს დაბინძურებული კოლექტორის გაწმენდას, რომელიც მაგისტრალის მშენებლობის პროექტშია ჩადებული, იგი აღნიშნავს: „ისინი ამბობენ, რომ კოლექტორია დაბინძურებული და თუ ასეა, გაასუფთავე, გზა უნდა გაიყვანო მაინც და მაინც?“
მერიის საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურთან დაკავშირება, სამწუხაროდ, ვერ მოხერხდა. მაგისტრალის შესახებ ინფორმაცია არ დევს ასევე მერიის საიტზე. კომენტარზე უარი განაცხადამზიურში მშენებლობაზე პასუხისმგებელმა პირმაც, რომელმაც არც თავისი ვინაობა გაამხილა და განაცხადა: „მე ძალიან კარგად ვიცი რაც კეთდება, მაგრამ ამ ინფორმციას მერია არ ახმაურებს და მე როგორ ვიტყვი?“

პარკირების ახალი კანონი

პირველი ოქტომბრიდან თბილისში ძალაში შევიდა პარკირების ახალი სისტემა. სერვისის ერთ წლიანი მოხმარების ბარათი 25 ლარი ღირს.

საქართველოს პარლამენტის გადაწყვეტილებით, დედაქალაქის ტერიტორიაზე, პარკირების რეგულირება და პარკირების ადგილების განსაზღვრა, თბილისის თვითმმართველობის ექსკლუზიურ უფლებამოსილებას წარმოადგენს. პირველ ოქტომბერს ძალაში შევიდა პარკირების 25 ლარიანი ბარათები, რომელთა შეძენის შემდეგ მძღოლს უფლება ეძლევა ერთი წლის განმავლობაში მანქანა გააჩეროს კანონით განსაზღვრულ პარკირების ადგილებზე. ხოლო რაიონებიდან ჩამოსულთათვის იქნება სპეციალური ტელეფონის ნომერი, რომელზე დარეკვის შემდეგაც მომხმარებელს სატელეფონო ანგარიშიდან ჩამოეჭრება 2 ლარი და ის მიიღებს ორ კვირიან დგომის უფლებას. ახალი სისტემის მიზანია, ავტომანქანის მფლობელებს გაუმარტივონ პარკირების პირობები.

მერიის ინიციატივით, ჯარიმები, რომლებიც ათი ლარიდან 40 ლარამდე იყო, შემცირდა და ახლა ყველა ტიპის ჯარიმა შეადგენს 10 ლარს გარდა იმ გამონაკლისისა, როდესაც მძღოლს მანქანა გაჩერებული ყავს დგომა გაჩერების აკრძალულ ადგილას და თავად იქ არ იმყოფება, ამვომობილი ექვემდებარება ევაკუატორით დაცულ სადგომზე გადაყვანას . ამ შემთხვევაში მძღოლი იხდის ევაკუატორის მომსახურების 60 ლარს და ჯარიამს 10 ლარის ოდენობით. ჯარიმა გადახდილ უნდა იქნას 30 დღის ვადაში. დაჯარიმების შემთხვევასი მძღოლს ქვითარი ხვდება საქარე მინაზე ხოლო მისი ასლი კი ეგზავნება სპეციალური ფოსტით იმ მისამართზე სადაც არის რეგისტრირებული, განაცხადა C.T.PARK _ის საზოგადოებასთან ურთიერთბის სამსახურის მენჯერმა გიორგი ჯაფარიძემ. მას შემდეგ რაც მძღოლი მოაწერს ხელს ფოსტით მიღებულ ქვიტარს იწყება ამ 30 დღის ათვლა. გადაუხდელობის შემთხვევაში ჯარიმის თანხასთან ერთად ირიცხება საურავი 150 ლარი,რომელიც ამავე 30მდღის ვადაში უნდა იქნეს გადხდილი. იმ შემთხვევაში თუ საურავი და ჯარიმა არ იქნება გადახდილი დადგენილ ვადაში მაშინ კომპანია C.T.PARK–ი უფლებას იტოვებს საქმე გადასცეს სააღმსრულებლო ბიუროს. როგორც გიორგი ჯაფარიძე აცხადებს დღესდღეობით კომპანიაში ხუთასამდე ჯარიმა შემოდის მისი თქმით ოფიციალური დაჯარიმება პირველი ნოემბრიდან დაიწყება.

მიუხედავად ამ მომსახურეობისა მძღოლებს მაინც ხვდებათ პარკირების ადგილებში ეგრეთ წოდებული „სტაიანშკები“. ისინი ამბობენ, რო მათი ფუნქცია მძღოლებისთვის დამატებითი მომსახურეობის გაწევაა. „ჩვენ ყურადღებას ვაქცევთ მანქანებს და გამოუცდელ მძღოლებს ვეხმარებით მანქანის დაყენებაში“ განაცხადა ავტო –საქალაქო სერვისის თანამშრომელმა. თავადვე ამბობენ, რომ ეს არ არის სავალდებულო, გადასახადი, ეს მოქალაქის კეთილი ნებაა.